Jugah Barieng

Yang Amat Berbahagia Tun Datuk Patinggi Temenggong
Jugah anak Barieng
SSM PMN PPM DP SPDK PNBS
Yang Amat Berbahagia Tun Datuk Patinggi Temenggong Jugah anak Barieng SSM PMN PPM DP SPDK PNBS
Minister of Sarawak Affairs
	Megai pengawa; 1963–1974
Sitak bepilih	Hulu Rajang
1st President of Parti Pesaka Bumiputera Bersatu
	Megai pengawa; 30 April 1973 – 1975
Diulu	Post created
Diganti	Abdul Taib Mahmud
Personal details
Ada	1903; Kapit, Kingdom of Sarawak
Midang	8 July 1981 (aged 78); Kuching, Sarawak, Malaysia
Parti politik	Parti Pesaka Sarawak (1962-1973) ; Parti Pesaka Bumiputera Bersatu (1973-1981)
Kaling	Toh Puan Tiong Anding (deceased)
Kaul	Alexander Nanta Linggi (grandson)
Anak	Sani Jugah (deceased); Anchang Jugah ; Siah Jugah ; Tan Sri Datuk Amar Leonard Linggi Jugah; Edmund Erong Jugah (deceased)
Gawa	Politician
Profession	Tribal chief

Jugah anak Barieng, dikelala mega enggau nama Tun Jugah, (1903 – 8 Julai1981) nya siku raban politik ke bebansa Iban ari Sarawak.^[1]^[2] Iya megai juluk Temenggung sepengelama 55 taun.^[3] Bala orang Iban mega suah ngumbai iya "Apai".

Tun Jugah bejalaika tanggungpengawa ti beguna bendar dalam mai nengeri Sarawak ngagai penumbuh Persekutuan Malaysia ti nyadi nyata kena 16 September 1963. Iya nyadi kunsi nyain Sempekat Malaysia 1963 begulai enggau dua iku agi ngarika Sarawak ba London. Sarawak udah digaga nyadi koloni British sepengudah jalai lalu diberi kuasa merintah diri kena 22 Julai 1963. Enggau nya, Tun Abdul Rahman Ya’kub madahka Tun Jugah nya "jembatan nuju Malaysia," nyadi sebarang Malaysia kemaya hari tu. Taja pia, chalun iya nyadi Gabenor Sarawak keterubah enda diterima Tunku Abdul Rahman enggau pelasar pangku pengawa Kepala Menteri Sarawak enggau Gabenor Sarawak enda ulih sama-sama dipegai bansa Iban ba maya ti sama.

Iya buta urup ari sukur pelajar menua Barat, baka mayuh amat bansa Iban bukai maya jeman iya suba. Iya nyain dokumen enggau chara ngechop jemari jari iya. Taja pia, iya mujur nyadi ketuai nengeri, i.e. peranak Sarawak ti keterubah lalu udah nya dipaduka nyadi Menteri Perintah Besai ti megai tanggung pengawa ba Pekara Sarawak dalam Kabinet Malaysia. Iya tebilang enggau jaku pengingat iya ti suah disebut sebedau penumbuh Malaysia, “Anang Malaysia baka tebu, manis ba pun tang tabar ka ujung”.^[3] Iya kala dichiri nyadi kaban Parlimen maya pengawa bepilih keterubah Malaysia dalam taun 1963 suba.^[3]

Tun Jugah ke kala nyadi Menteri Pekara Sarawak dipadu nyadi presiden keterubah Parti Pesaka Bumiputera Bersatu (PBB) nyentukka pemati iya maya taun 1981. Parti tu ditumbuh enggau tuju ngemanahka daya idup sereta nyaga hak Bumiputera Sarawak dalam mayuh bengkah bidang baka politik, ekonomi enggau rama.

PBB ditumbuhka ari gempung tiga parti di Sarawak; Parti Negara Sarawak (PANAS), Barisan Rakyat Jati Sarawak (BARJASA) enggau Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA). Tun Jugah tu siku ari kaban keterubah ti bemain instrumen dalam numbuhka Pesaka begulai enggau bala Penghulu Iban Batang Rajang ke bukai.

Iya udah midang maya 9 Julai 1981 di Kuching, ninggalka bini iya Toh Puan Tiong anak Anding, bala anak enggau uchu iya.^[4]

Jaku iya ke tebilang iya nya "Anang aja Malaysia tu baka Tebu, Manis di pun, tabar Di ujung" ^[5]

Panggah

Panggah ari Malaysia

Malaysia :
- Pengelima Derajat ti Dipebasa Negeri (PMN) – Tan Sri (1964)^[6]
- Penerima Midul Jasa Malaysia (Mas) (PPM) (1965)
- Pengelima Besai Darjah Yang Mulia Setia Mahkota Malaysia (SSM) – Tun (1981)^[7]
Sabah :
- Penglima Besai Derajat ti Dipebasa Kinabalu (SPDK) – Datuk Seri Panglima (1963)^[8]
Sarawak :
- Knight Commander of the Most Exalted Order of the Star of Sarawak (PNBS) – Dato' (1964)^[9]
- Knight Grand Commander of the Order of the Star of Hornbill Sarawak (DP) – Datuk Patinggi (1977)^[10]