Jugah Anak Barieng
Jugah anak Barieng | |
|---|---|
| Minister of Sarawak Affairs | |
| In office 1963–1974 | |
| Constituency | Hulu Rajang |
| 1st President of Parti Pesaka Bumiputera Bersatu | |
| In office 30 April 1973 – 1975 | |
| Preceded by | Post created |
| Succeeded by | Abdul Taib Mahmud |
| Personal details | |
| Ada | 1903 Kapit, Kingdom of Sarawak |
| Midang | 8 July 1981 (aged 78) Kuching, Sarawak, Malaysia |
| Parti politik | Parti Pesaka Sarawak (1962-1973) Parti Pesaka Bumiputera Bersatu (1973-1981) |
| Kaling | Toh Puan Tiong Anding (deceased) |
| Kaul | Alexander Nanta Linggi (grandson) |
| Anak | Sani Jugah (deceased) Anchang Jugah Siah Jugah Tan Sri Datuk Amar Leonard Linggi Jugah Edmund Erong Jugah (deceased) |
| Gawa | Politician |
| Profession | Tribal chief |
Jugah anak Barieng, dikelala mega enggau nama Tun Jugah, (1903 – 8 Julai1981) nya siku raban politik ke bebansa Iban ari Sarawak.[1][2] Iya megai juluk Temenggung sepengelama 55 taun.[3] Bala orang Iban mega suah ngumbai iya "Apai".
Tun Jugah bejalaika tanggungpengawa ti beguna bendar dalam mai nengeri Sarawak ngagai penumbuh Persekutuan Malaysia ti nyadi nyata kena 16 September 1963. Iya nyadi kunsi nyain Sempekat Malaysia 1963 begulai enggau dua iku agi ngarika Sarawak ba London. Sarawak udah digaga nyadi koloni British sepengudah jalai lalu diberi kuasa merintah diri kena 22 Julai 1963. Enggau nya, Tun Abdul Rahman Ya’kub madahka Tun Jugah nya "jembatan nuju Malaysia," nyadi sebarang Malaysia kemaya hari tu. Taja pia, chalun iya nyadi Gabenor Sarawak keterubah enda diterima Tunku Abdul Rahman enggau pelasar pangku pengawa Kepala Menteri Sarawak enggau Gabenor Sarawak enda ulih sama-sama dipegai bansa Iban ba maya ti sama.
Iya buta urup ari sukur pelajar menua Barat, baka mayuh amat bansa Iban bukai maya jeman iya suba. Iya nyain dokumen enggau chara ngechop jemari jari iya. Taja pia, iya mujur nyadi ketuai nengeri, i.e. peranak Sarawak ti keterubah lalu udah nya dipaduka nyadi Menteri Perintah Besai ti megai tanggung pengawa ba Pekara Sarawak dalam Kabinet Malaysia. Iya tebilang enggau jaku pengingat iya ti suah disebut sebedau penumbuh Malaysia, “Anang Malaysia baka tebu, manis ba pun tang tabar ka ujung”.[3] Iya kala dichiri nyadi kaban Parlimen maya pengawa bepilih keterubah Malaysia dalam taun 1963 suba.[3]
Tun Jugah ke kala nyadi Menteri Pekara Sarawak dipadu nyadi presiden keterubah Parti Pesaka Bumiputera Bersatu (PBB) nyentukka pemati iya maya taun 1981. Parti tu ditumbuh enggau tuju ngemanahka daya idup sereta nyaga hak Bumiputera Sarawak dalam mayuh bengkah bidang baka politik, ekonomi enggau rama.
PBB ditumbuhka ari gempung tiga parti di Sarawak; Parti Negara Sarawak (PANAS), Barisan Rakyat Jati Sarawak (BARJASA) enggau Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA). Tun Jugah tu siku ari kaban keterubah ti bemain instrumen dalam numbuhka Pesaka begulai enggau bala Penghulu Iban Batang Rajang ke bukai.
Iya udah midang maya 9 Julai 1981 di Kuching, ninggalka bini iya Toh Puan Tiong anak Anding, bala anak enggau uchu iya.[4]
Jaku iya ke tebilang iya nya "Anang aja Malaysia tu baka Tebu, Manis di pun, tabar Di ujung" [5]
Panggah
[edit | edit bunsu]Panggah ari Malaysia
[edit | edit bunsu]
Malaysia :
Sabah :
Penglima Besai Derajat ti Dipebasa Kinabalu (SPDK) – Datuk Seri Panglima (1963)[8]
Sarawak :
Knight Commander of the Most Exalted Order of the Star of Sarawak (PNBS) – Dato' (1964)[9]
Knight Grand Commander of the Order of the Star of Hornbill Sarawak (DP) – Datuk Patinggi (1977)[10]
-_PMN.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
.jpg){kind=small}
Panggah ari United Kingdom
[edit | edit bunsu]
United Kingdom:
Officer of the Order of the British Empire (OBE) (1961)
_Ribbon.svg){kind=small}
Endur ke mai nama iya
[edit | edit bunsu]- Jalan Tun Jugah, a major road and flyover in Kuching, the capital of the state of Sarawak
- Tun Jugah Shopping Centre
Litericha
[edit | edit bunsu]- Sutlive, Vinston (1992): Tun Jugah of Sarawak: Colonialism and Iban Response. Kuching: Sarawak Literary Society. ISBN 967-65-1787-9
Link Luar
[edit | edit bunsu]Malin
[edit | edit bunsu]- ↑ A. J. Stockwell; University of London. Institute of Commonwealth Studies (2004). Malaysia. The Stationery Office. pp. 674–. ISBN 978-0-11-290581-3.
- ↑ Ooi Keat Gin (11 May 2009). Historical Dictionary of Malaysia. Scarecrow Press. pp. 145–. ISBN 978-0-8108-6305-7.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Tun Jugah Foundation
- ↑ Mathews, Philip (2014). Chronicle of Malaysia: Fifty Years of Headline News, 1963-2013. Editions Didier Millet. p. 154. ISBN 9789671061749.
- ↑ Joe Fernandez (23 July 2014). "Sarawak PKR chief paints dismal picture of Sarawak". Free Malaysia Today. Diambi 15 October 2014.
- ↑ "Semakan Penerima Darjah Kebesaran, Bintang dan Pingat".
- ↑ "Senarai Penuh Penerima Darjah Kebesaran, Bintang dan Pingat Persekutuan Tahun 1981" (PDF).
- ↑ "Sabah's first honours". The Straits Times. 14 November 1963. p. 20.
- ↑ "STATE'S HIGHEST HONOUR FOR 16". The Straits Times. 5 October 1964. p. 7.
- ↑ "砂元首华诞 百七十一人 受封赐勳章" [171 received medals on the birthday of the Yang Di-Pertua Negeri of Sarawak]. 星洲日報. 12 July 1977. p. 5.