Pegi ngagai isi

Pemati enggau pengawa ngubur Paus Francis

Ari Wikipedia
Death and funeral of Pope Francis
The pope's body lying in state
The coffin of Francis being carried during the funeral mass
Italian flag at half-mast
Haribulan
  • 21 April 2025 (2025-04-21) (death)
  • 26 April 2025 (2025-04-26) (funeral)
Endur
Koordinat41°54′03″N 12°27′12″E / 41.9007°N 12.4533°E / 41.9007; 12.4533
Participants

Kena 21 April 2025 (Hari Satu Ista), jam 07:35 CEST (UTC+2), Paus Francis mati ba umur 88 taun ba Domus Sanctae Marthae di Nengeri Vatikan.[1][2] Pemati iya dipadahka Kardinal Kevin Farrell, Camerlengo, dalam penabur Media Vatikan enggau dalam penerang video jam 09:45 ba hari ke sama.[3][4][5] Francis udah nyadi paus, tuai Gerija Katolik, pengelama dua belas taun kenyau ari maya iya dipilih kena 13 Mac 2013. Iya nyadi paus kedua ke mati lebuh mangku pengawa ba abad ke-21, pengudah John Paul II dalam taun 2005.

Pemati Francis berindik ari lima minggu diau ba sepital sebulan sebedau nya, ke alai iya napi penyakit rampit salur enseput enggau pneumonia dua kali lipat.[6][7] Kebuah pemati iya ke direjista enggau rasmi nya strok lalu ditangkan enggau sekat jantung ti enda ulih diputarka.[8] Misa Requiem Francis diintu kena 26 April, lima hari pengudah iya mati, lalu iya dikubur ba Santa Maria Maggiore. Konklaf paus ke deka nentuka penganti Francis dipelaba deka begempuru urung entara 6 enggau 12 Mei.[9]

Latar belakang

[edit | edit bunsu]

Dipilih dalam taun 2013 maya umur iya 76 taun, Francis udah nya diripotka bepengerai taja pan napi pengerusak lempuang kronik, ketegal sebagi ari pengawa bebuai bagi lempuang iya maya agi biak. Bala lutur iya udah madahka tisu lempuang ke dibuai udah nya enda balat ngeruga pengerai iya. Semina utai ke ngirauka ati iya nya rizab seput deka nurun enti iya bisi kena rampit seput. Ba beberapa taun kepenudi dalam pengidup iya, iya suah kena serang influenza enggau bronkitis maya musin chelap. Penanggul ba lutut enggau skiatika udah ngujungka iya suah ngena kerusi roda, walker, tauka rutan.[10]

Dalam taun 2021, penanggul pengerai Francis ngujungka berita selebubu madahka iya engka deka badu mangku pengawa,[11] ke udah nya Francis madah berita tu enda bendar.[12] Kena bulan Jun 2022, pengudah berubat ngagai lutur, Francis nginsil pejalai ke diperambu ngagai Republik Demokratik Congo enggau Sudan Selatan.[13] Dalam randau enggau Reuters bulan nya, Francis madahka diri bedau berunding deka badu mangku pengawa tang deka ngereja nya enti pengerai iya enda ulih bejalaika Gerija.[14] Maya pejalai iya kepenudi ke Republik Demokratik Congo dalam bulan Februari 2023, Francis madahka pengawa ngelengka pangku pengawa nya “nadai dalam agenda iya maya kemaya tu”.[15]

Francis maya pejalai iya ke Indonesia, September 2024.

Kena bulan Mac 2023, Francis diperubat ba sepital di Rome ketegal bisi penyakit seput.[16] Iya pulai ngintu Misa Mantar Ista kena Hari Enam Kudus, dalam bulan April.[17] Kena bulan Jun, Francis dibuntas ba perut pengudah napi penyakit hernia.[18] Francis udah ngena kerusi roda ba mua mayuh kenyau ari taun 2022, keterubah iya ketegal pedis lutut ti enda ngetu ti begunaka operasyen.[19][20] Iya ngaku penanggul engkebut iya ti nyadi baru udah ngenyampatka pemungkal utai ti dikumbai Reuters "fasa baru, ti laun agi dalam pengawa nyadi paus iya",[21] taja pan iya dipuji raban Katolik timpang pendiau ketegal ti ngaga "timpang pendiau iya nyadi sebagi ari identiti iya ti tampak".[22]

Hari ti penudi enggau pemati

[edit | edit bunsu]

Penyakit kepenudi

[edit | edit bunsu]

Kena 14 Februari 2025, Francis tama ngagai Sepital Gemelli di Rome ketegal penyakit bronkitis.[23] Timpuh iya diau ba sepital dilanjar ketegal bisi kena rampit polimikrobial ba salur seput enggau pneumonia dua piak.[24][25][26] Vatican News madahka gaya iya kritikal lalu ngeripotka iya diberi darah enggau oksigen ti tinggi.[27][28] Kena 23 Februari, dipadahka Francis bisi penyakit buah pinggang renggat tumu, taja pan gaya iya mengkang "di baruh pengintu".[29][30] Kena 26 Februari, iya bisi ngayanka pemanah mimit,[31] tang napi spasm bronkial dua hari udah nya, ngujungka iya enseput mutah lalu begunaka ventilasyen mekanikal ti enda invasif, enggau Vatikan madahka prognosis iya mengkang dijaga.[32][33] Kena 3 Mac, diripotka iya udah dibuai ari ventilasyen mekanikal lalu benung gerai.[34][35] Vatikan mantaika Francis udah napi dua episod “penanggul seput akut”.[36] Pengudah episod tu, penurun besai ketiga ba gaya Pope,[37] ventilasyen mekanikal disambung baru lemai nya.[38]

Kena 19 Mac, diripotka Francis nadai agi ngena ventilasyen mekanikal maya malam hari, enggau bala lutur iya madahka igi penyakit lempuang iya udah dijaga, taja pan bedau dipunaska.[39] Iya dilepaska ari sepital kena 23 Mac,[40] tekala nya pengudah merekat mensia mayuh ari tanju iya; iya disadang deka ngena awak enda kurang ari dua bulan dikena iya gerai ba rumah iya di Domus Sanctae Marthae di Nengeri Vatikan,[41] mengkang ba jadual kereja ti dikurangka.[42][43] Iya keterubah iya ngayanka diri ba mua mayuh kenyau ari iya diperubat ba sepital kena 6 April tu tadi.[44]

Kena Hari Minggu Ista, 20 April, Francis betemu enggau Sapit Presiden Amerika Syarikat JD Vance[45][46] besilih jaku tabi basa Ista.[47] Francis ngagihka Misa Ista tradisional ngagai Kardinal Angelo Comastri, tang ngayanka diri ba mua mayuh dikena meri berekat Urbi et Orbi kediri empu, sereta betemu enggau orang dalam kerita paus iya ba Dataran Saint Peter.[48] Pemesai politik kepenudi betemu enggau Paus Francis iya nya Menteri Besai Croatia Andrej Plenković.[49] Jaku kepenudi iya ti disebut iya nya pesan terima kasih ngagai indu misi iya, Massimiliano Strappetti, laban udah ngemendarka iya ayan ba Dataran. Francis lalu belelak ngalih hari nya lalu makai lemai.[50][51]

Pemati

[edit | edit bunsu]

  Pengerai Francis berengkah jai enggau ngenyit pukul 05:30 CEST kena pagi 21 April (Hari Satu Ista), maya nya iya ngaga tanda mupuk kepenudi ngagai indu misi iya lalu lenyau sedar. Lutur iya, Dr.Sergio Alfieri, tekala nya dikangau. Iya nemu paus, mata tebuka sereta enseput normal tang enda responsif ngagai rangsangan. Strok ti balat jampat ditemu. Sepengudah berandau enda lama, pemutus digaga ngelaban ngangkut Francis ngagai sepital, laban dipelabaka gaya paus nya tau nabanka nyawa lalu nadai utai bukai ke ulih digaga. Nadai tanda pemerinsa ba tubuh.[52]

Iya midang ba jam 07:35, ba endur iya diau di Vatikan, beumur 88.[53] Pemati iya dipadahka Kardinal Kevin Farrell, Camerlengo Gerija Roman Kudus, dalam penerang ke ditaburka ba Media Vatican ari chapel palan pengentap pendiau paus di Domus Sanctae Marthae.[54] Setipikit pemati ti dikeluarka Vatikan lemai hari nya ngesahka Francis udah mati ketegal strok, ti ngujungka iya koma enggau sekat jantung ti enda ulih diputarka. Setipikit pemati iya mega bisi madahka iya bisi penyakit kemi manis bansa 2 enggau hipertensyen.[55][56][57] Kena 22 April, Vatikan mansutka gambar keterubah Paus Francis tinduk ba chapel Domus Sanctae Marthae, ngena miter uskup iya, pallium, baju mirah, enggau kasut burak biasa iya.[58]

Apartmen Paus ba Istana Rasul, enggau apartmen kediri Paus Francis ba Domus Sanctae Marthae, udah nya ditanchang Kardinal Camerlengo.[59]

Pengudah pemati iya, testamen rohani Francis, kena 29 Jun 2022, dipansutka, mantaika pengingin iya deka dikubur ba Basilika Santa Maria Maggiore, endur spesifik iya nya "ba ceruk pendam ba lurung tisi entara Kapel Pauline (Kapel Salus Populiza Romani) enggau Kapel Ssilica."[60] Jaku iya ngujungka: "Awakka Tuhan meri upah ti patut ngagai semua orang ti udah rinduka aku sereta ti majak besampika aku. Pemerinsa ti udah nyadika tanda bagi ti penudi dalam pengidup aku, diberi aku ngagai Tuhan, ke pemaik di dunya enggau ke menyadi entara bansa."[60]

Enam puluh iku kardinal ngatur aum organisasyen kena 22 April.[61] Kena 23 April pukul 09:00, bangkai Marthae ngagai Basilika St. Peter lalu diayangka ba mua mayuh kenyau jam 11:00 ba hari sama nyentuk ngagai jam 18:00 kena 25 April,[62][63][64] pengudah peti mati iya ditanchang maya ritus liturgi ba jam 20:00 kena 25 April.[65] Lebih 19,000 iku orang datai meda Francis dalam timpuh lapan jam setengah keterubah iya diayanka,[66] enggau baris nyentuk ngagai Via della Conciliazione. Naka lemai nya, penyampau orang ke datai udah manggai 90,000 iku, ngujungka bala pemesai ngemandakka timpuh nutup ngagai 1.5 jam ungkup pengawa meresi pagi 24 April lalu muka basilika nya sepemanjai malam pengudah nya.[67] Kena 25 April, penyampau nya udah manggai lebih 250,000 iku.[68] Nan Peranchis-Argentina Geneviève Jeanningros, siku bakih personal Pope Francis, dikemendarka nutup peti pemati iya enggau chara ti nyelai dikena meri basa ngagai iya.[69][70]

Nitihka undang-undang Gerija, konklaf paus 2025 patut begempuru urung 15 ngagai 20 hari pengudah pengawa paus nya puang,[71] dalam kes tu entara 6 enggau 11 Mei 2025, tang tau begempuru tumu agi enti semua pengundi kardinal udah datai di Rome, nitihka penerang Normas nonnullas ari Paus Benedict XVI maya 26 Februari 2013.[72]

Pengawa ngubur

[edit | edit bunsu]

  Prosiding berengkah enggau Camerlengo, Kevin Farrell, nyadi tuai ba ritus nentuka pemati ba chapel paus.[73] Pengawa nguburka niang paus endang udah nyadi pengawa ti mar, tang Francis ngemendarka perambu deka ngemudahka rubrik Ordo Exsequiarum Romani Pontificis, bup liturgi ti nerangka enggau silik pasal ritus nguburka niang paus. Iya milih peti mati kayu ke mudah ke dilapis enggau zink lalu ngetuka tradisyen paus dikubur dalam tiga peti mati (cypress, plumbum, enggau elm) lalu ngengkahka bangkai paus ba pelasar ke diangkat ngambika ulih dipeda mensia mayuh.[74][75]

Misa Requiem diatur kena 26 April pukul 10:00, betuaika dekan Kolej Kardinal, Kardinal Giovanni Battista Re. Urung 130 iku delegasyen ari menua luar udah disahka Vatikan ba pengawa nguburka niang nya, nyengkaum sekeda ketuai dunya enggau ketuai menua ke tebilang.[76][77] Kontroversi nyadi sepengudah Roger Mahony, ex- Bishop Besai Los Angeles ke dilepaska ari pangku pengawa iya dalam taun 2013 ketegal salah ngurus kes pengasar seksual klergi, ngemeranka pengawa dalam pengerami nyadi kardinal-paderi kanan di Rome, nutup penutup peti mati paus.[78] Pengudah Litani Sante, bala tuai, uskup besai, enggau orang besai Gerija Katolik Timur bediri ba tisi peti pemati Pope Francis ke Supplicatio Ecclesiae Orientalium (suba dikelala enggau nama Officio Defectorum dalam liturgi Bizantium). Pengudah tiga kali belagu troparion Paskah enggau belagu sampi, siku ari patriark nya meri asap menyan ba peti mati nya.[79][80][81]

Rogitum (teks ti nyimpulka pengidup paus) diengkah dalam peti pemati iya. Teks tu dipansutka kena 25 April 2025.[82]

Misa nguburka Paus Francis mega ngepunka timpuh ngulit pengelama semilan hari, ke dikelala enggau nama novendiales, ke alai bala kardinal deka ngintu Misa dikena ngingatka Francis. Opis Pengerami Liturgi Pontiff Tertinggi mansutka jadual enggau rintai nama kardinal ti deka bejalaika Misa ungkup novendiales.[83][84] Urung 250,000 iku orang dipelabaka bisi datai ngulu pengawa nguburka niang ba St.Peter’s Square, lalu 140,000 iku bebaris meda pengawa nguburka niang ba Rome.[85]

Perintah Itali nganjung lebih 2,500 iku pemesai polis enggau 1,500 iku sedadu dikena meri pengelikun maya pengawa nguburka niang. Perintah Itali mega ngengkah siti kapal soldadu tasik ba tebing tasik Rome, lalu ngengkahka skuadron jet perang ba endur ke sedia. Zon enda tau terebai mega diteritka ba atas Rome sebedau pengawa nguburka niang.[86]

Atur penuduk ti diperambu ba pengawa nguburka niang nya bepelasarka pengawa magi kelas nitihka bansa orang ti dipebasa (raja ti benung merintah, tuai menua ukai diraja, tuai perintah enggau ti bukai). Dalam tiap kelas, atur nya diatur nitihka ripih urup nama rasmi Peranchis menua asal bala pemesai, laban jaku Peranchis dipeda nyadi jaku ke batang dalam diplomasi entarabansa. Pengelimpah digaga ungkup presiden Argentina (Javier Milei), menua asal Francis, enggau Itali (Sergio Mattarella), ke sama diberi penuduk dulu ari orang ke dipebasa bukai.[87]

Pengawa nguburka niang nya meri peluang ngagai "brush by" encounter diplomatik entara bala ketuai. Presiden AS Donald Trump enggau Presiden Ukraine Volodymyr Zelenskyy betemu ba Basilika St. Peyer sebedau pengawa nguburka paus nya.[88]

Pendam

[edit | edit bunsu]

Berindik ari pengawa bejalai bebala mayuh nengah popemobile, Francis dipendam ba Santa Maria Maggiore di Rome "ba relung pendam ba lorong tisi entara Kapel Pauline (Kapel Salus Populi Romani ) enggau Kapel Sforza Basilika".[89] Iya bisi "pengangkun ti besai" ngagai ikon Salus Populi Romani ti disimpan dalam gerija nya.[90] Iya nyadi paus kelapan ti dikubur ba Basilika St.Mary Major[91] lalu paus keterubah dikubur ba luar Vatikan kenyau ari Paus Leo XIII dalam taun 1903. Lebuh peti mati kayu enggau zink[92] dibai niki tangga Basilika, 40 iku orang ke ngulit ari komuniti ke pemadu seranta sereta dikelaung. – nyengkaum orang jil maya hari dilepaska, mansa pengawa bedagangka mensia, indu transgender, migran, pengereja pengawa seks, enggau orang ke nadai endur diau – nyapa peti mati nya.[93]

Kena 27 April, Hari Minggu Kedua Ista, raban Kolej Kardinal deka nemuai ngagai pendam Paus Francis, ke alai sida besembiang Vespers Kedua lemai.[94]

Timbal

[edit | edit bunsu]

Berindik ari pemati Francis, mayuh ketuai politik enggau pengarap di serata dunya meri penyinu ati sereta meri basa.[95][96] Sekeda menua mega madahka timpuh ngulit nasional ungkup Paus Francis.[97]

Penyanding

[edit | edit bunsu]
  1. Rob Harris (21 April 2025). "Pope Francis, the head of the Catholic Church, dies aged 88". Sydney Morning Herald. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  2. "Pope Francis dies aged 88". BBC News (in Inggeris British). 21 April 2025. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  3. "Dichiarazione del Direttore della Sala Stampa della Santa Sede, Matteo Bruni". press.vatican.va. Retrieved 21 April 2025.
  4. "Pope Francis has died, Vatican says in video statement". Reuters. 21 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  5. Watkins, Devin (21 April 2025). Pope Francis has died on Easter Monday aged 88. Vatican News. Dicasterium pro Communicatione. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  6. Giuffrida, Angela (22 March 2025). "Pope Francis to be discharged from hospital and convalesce at Vatican". The Observer (in Inggeris British). ISSN 0029-7712. Retrieved 21 April 2025.
  7. "Pope Francis returns to Vatican after 5-week hospital stay for life-threatening double pneumonia". PBS News (in Inggeris AS). 23 March 2025. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  8. Giuffrida, Angela; Sherwood, Harriet (21 April 2025). "Pope Francis died from a stroke followed by heart failure, Vatican says". The Guardian (in Inggeris British). ISSN 0261-3077. Retrieved 21 April 2025.
  9. "Here's How a Conclave Elects a New Pope". CBC News. Canadian Broadcasting Corporation. Associated Press. 19 February 2025. Retrieved 21 April 2025.
  10. Povoledo, Elisabetta (22 February 2025). "Pope Francis in Critical Condition After 'Respiratory Crisis,' Vatican Says". New York Times. Archived from the original on 22 February 2025.
  11. Gagliarducci, Andrea (31 August 2021). "Analysis: What's behind rumors that Pope Francis will resign?". Catholic News Agency. Archived from the original on 20 March 2025. Retrieved 2 September 2021.
  12. Pullella, Philip (2 September 2021). "Pope denies resignation report, says leads normal life after surgery". Yahoo!. Reuters. Archived from the original on 11 August 2023. Retrieved 2 September 2021.
  13. "Pope Francis cancels trip to Congo and South Sudan over health issues". France24. 11 June 2022. Archived from the original on 25 December 2024. Retrieved 12 June 2022.
  14. Pullella, Philip (4 July 2022). "Exclusive: Pope Francis denies he is planning to resign soon". Reuters. Archived from the original on 4 July 2022. Retrieved 4 July 2022.
  15. Pullella, Philip (16 February 2023). "Popes are for life, resignations should not become a fashion, Francis says". Reuters. Archived from the original on 31 May 2023. Retrieved 16 February 2023.
  16. Ghiglione, Davide; Davies, Alys (29 March 2023). "Pope Francis in hospital with respiratory infection". BBC News. Retrieved 29 March 2023.
  17. D'Emilio, Frances (8 April 2023). "Pope Francis returns to public eye for Easter vigil Mass". AP News. Archived from the original on 8 April 2023. Retrieved 9 April 2023.
  18. Betiza, Sofia; Yong, Nicholas (7 June 2023). "Pope Francis, 86, to have abdominal surgery". BBC News (in Inggeris British). Retrieved 7 June 2023.
  19. Giuffrida, Angela (5 May 2022). "Pope Francis uses wheelchair in public for the first time". The Guardian. Retrieved 22 October 2024.
  20. "Pope says he'll slow down or retire after relying on wheelchair and walker during Canada trip". NBC News. 30 July 2022. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 22 October 2024.
  21. Pullella, Philip (30 July 2022). "Pope says that with frailty and age, he is in new phase of papacy". Reuters. Retrieved 22 October 2024.
  22. Hertzler-McCain, Aleja (17 August 2022). "Disabled Catholics praise pope's example in publicly using a wheelchair". National Catholic Reporter. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 22 October 2024.
  23. Lamb, Christopher; Mortensen, Antonia; Picheta, Rob (14 February 2025). "Pope Francis hospitalized for bronchitis treatment and checks, Vatican says". CNN. Archived from the original on 17 March 2025. Retrieved 14 February 2025.
  24. Lamb, Christopher; Mortensen, Antonia; Braithwaite, Sharon (17 February 2025). "Pope Francis' hospital treatment dealing with 'complex clinical' condition, Vatican says". CNN. Archived from the original on 4 March 2025. Retrieved 17 February 2025.
  25. "Pope has double pneumonia; condition remains 'complex'". Vatican News (in Inggeris). 18 February 2025. Retrieved 19 February 2025.
  26. Povoledo, Elisabetta (18 February 2025). "Pope Francis, Hospitalized, Has Pneumonia, Vatican Says". The New York Times. Archived from the original on 10 April 2025. Retrieved 18 February 2025.
  27. Winfield, Nicole; Stellacci, Silvia (22 February 2025). "Pope Francis is in critical condition after long respiratory crisis, requiring oxygen at high flow". Associated Press. Archived from the original on 2 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  28. "Pope at Gemelli Hospital, respiratory crisis in the morning". Vatican News (in Inggeris). 22 February 2025. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 22 February 2025.
  29. "Pope Francis in critical condition with early kidney failure but remains alert as prayers pour in". CTVNews (in Inggeris). The Associated Press. 23 February 2025. Archived from the original on 23 February 2025. Retrieved 23 February 2025.
  30. "Pope Francis asks for prayers as he remains in critical condition with early kidney failure". CBS News (in Inggeris AS). 23 February 2025. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 23 February 2025.
  31. "Pope Francis shows further slight improvement as he battles pneumonia, the Vatican says". AP News (in Inggeris). 26 February 2025. Archived from the original on 4 April 2025. Retrieved 26 February 2025.
  32. "Pope had a bronchial spasm and his prognosis remains guarded, Vatican says". AP News (in Inggeris). 28 February 2025. Archived from the original on 4 April 2025. Retrieved 28 February 2025.
  33. Povoledo, Elisabetta (28 February 2025). "Pope Francis Suffers a Health Setback, Inhaling Vomit". The New York Times (in Inggeris AS). ISSN 0362-4331. Retrieved 28 February 2025.
  34. Povoledo, Elisabetta (28 February 2025). "Pope Francis Suffers a Health Setback, Inhaling Vomit". The New York Times (in Inggeris AS). ISSN 0362-4331. Retrieved 28 February 2025.
  35. "Pope Francis appears to be overcoming setback in recovery from pneumonia". The Independent. 3 March 2025. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 3 March 2025.
  36. "Pope Francis had two episodes of 'acute respiratory insufficiency', Vatican says". Reuters. 3 March 2025. Retrieved 3 March 2025.
  37. Rainsford, Sarah; Howard, Jacqueline (3 March 2025). "Pope Francis 'alert' after respiratory failure, Vatican says". BBC News. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 7 March 2025.
  38. Giuffrida, Angela (3 March 2025). "Pope Francis suffers two episodes of 'acute respiratory failure'". The Guardian.
  39. "Pope no longer requires mechanical ventilation". Vatican News. 19 March 2025. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 19 March 2025.
  40. "Pope Francis makes first appearance from Rome hospital". BBC News (in Inggeris British). 22 March 2025. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 23 March 2025.
  41. Giuffrida, Angela (23 March 2025). "Pope Francis greets crowds in Rome before discharge from hospital". The Guardian (in Inggeris British). ISSN 0261-3077. Retrieved 24 March 2025.
  42. Giuffrida, Angela (23 March 2025). "Pope Francis greets crowds in Rome before discharge from hospital". The Guardian (in Inggeris British). ISSN 0261-3077. Retrieved 24 March 2025.
  43. Stancati, Margherita (23 March 2025). "Pope Francis Leaves Hospital After Weekslong Stay". The Wall Street Journal (in Inggeris AS). Retrieved 24 March 2025.
  44. "Recovering Pope Surprises Pilgrims With a Public Appearance". New York Times. 6 April 2025. Archived from the original on 10 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  45. "Pope Meets With JD Vance After Criticism of Trump Administration". New York Times. 20 April 2025.
  46. Natanson, Phoebe; Shalvey, Kevin (20 April 2025). "Pope Francis appears for Easter Sunday blessing after meeting JD Vance at Vatican". ABC News. Archived from the original on 20 April 2025. Retrieved 21 April 2024.
  47. "Vance meets Pope Francis on Easter Sunday after tangle over migration and deportations". PBS News (in Inggeris AS). 20 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  48. "Pope Francis emerges from convalescence on Easter, delights crowd with popemobile tour". AP News. 20 April 2025. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  49. "Andrej Plenković posljednji je svjetski političar koji je vidio Papu prije smrti". Tportal (in Croatia). Retrieved 21 April 2025. S obzirom da Vatikan nije izvijestio o drugim susretima s političarima nakon uskršnje mise. čini se da je hrvatski premijer bio posljednji političar koji se susreo s njime za života. [Considering that the Vatican has not reported about other meetings with political figures after holding Easter mass, it seems the Croatian Prime Minister was the last to meet him in life.]
  50. Cernuzio, Salvatore (22 April 2025). "Pope Francis' final hours and gratitude for returning to the Square". Vatican News (in Inggeris). Retrieved 23 April 2025.
  51. "Pope's final words of thanks to nurse revealed as funeral plans begin". The Independent (in Inggeris). 22 April 2025. Archived from the original on 22 April 2025. Retrieved 23 April 2025.
  52. Barry, Colleen (24 April 2025). "Pope Francis' doctor says pontiff died 'without suffering, at home'". Associated Press. Retrieved 24 April 2025.
  53. McElwee, Joshua (21 April 2025). "Pope Francis has died, Vatican says". Reuters.
  54. Nicole Winfield (21 April 2025). "Pope Francis, first Latin American pontiff who ministered with a charming, humble style, dies at 88". AP News. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  55. "Declaration of the death of His Holiness Francis" (Press release). Holy See Press Office. 21 April 2025. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  56. "Pope's death due to stroke and irreversible cardiocirculatory collapse" (in Inggeris). Vatican News. 21 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  57. Armellini, Alvise (21 April 2025). "Pope died of a stroke and heart failure, Vatican doctor says". Reuters.
  58. "Cardinals meet at Vatican and set date for Pope Francis's public viewing and funeral". AP News. 22 April 2025. Retrieved 22 April 2025.
  59. "Seals placed on doors of Santa Marta papal residence". Vatican News. Archived from the original on 24 April 2025. Retrieved 24 April 2025.
  60. 60.0 60.1 "Pope Francis' spiritual testament". Vatican News. Dicastery for Communication. 21 April 2025. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  61. "Cardinals hold first meeting after pope's death". 22 April 2025.
  62. "Notice from the Office of Liturgical Celebrations" (Press release). Holy See Press Office. 22 April 2025. Archived from the original on 22 April 2025. Retrieved 22 April 2025.
  63. "Pope Francis' body moved to St. Peter's Basilica for 3 days of public viewing". CBS News. 23 April 2025. Archived from the original on 23 April 2025. Retrieved 23 April 2025.
  64. Rainsford, Sarah; Gozzi, Laura (23 April 2025). "Mourners visit Pope Francis lying in state at St Peter's Basilica". BBC News. Archived from the original on 23 April 2025. Retrieved 23 April 2025.
  65. Preckel, Anne (25 April 2025). "Pope's coffin sealed ahead of funeral on Saturday morning". Vatican News (in Inggeris). Archived from the original on 25 April 2025. Retrieved 25 April 2025.
  66. Banatvala, Steffie (24 April 2025). "Pope Francis latest: Tens of thousands of mourners view Pontiff's open casket at St Peter's Basilica". The Independent (in Inggeris). Archived from the original on 24 April 2025. Retrieved 24 April 2025.
  67. Barry, Colleen (25 April 2025). "Tens of thousands file into St. Peter's Basilica to pay final respects to Pope Francis". AP News. Retrieved 25 April 2025.
  68. Barry, Colleen (25 April 2025). "About 250,000 mourners pay last respects to Pope Francis over 3 days of public viewing". AP News. Retrieved 25 April 2025.
  69. Parker, Fiona; Mendick, Robert (24 April 2025). "Tearful nun breaks Vatican protocol to pray for her friend Pope Francis". The Telegraph. Archived from the original on 24 April 2025. Retrieved 27 April 2025.
  70. Sampson, Eve (25 April 2025). "Video Catches Nun Bidding Unique Farewell to Pope Francis, an Old Friend". The New York Times. Retrieved 27 April 2025.
  71. Andrews, Frank (21 April 2025). "What happens next after Pope Francis' death?". CBS News. Retrieved 21 April 2025.
  72. "Universi Dominici Gregis (February 22, 1996): John Paul II". Vatican. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 21 April 2025.
  73. "Cardinal Farrell to preside at rite of ascertainment of Pope Francis' death". Vatican News. 21 April 2025. Archived from the original on 21 April 2025. Retrieved 21 April 2025.
  74. Crawley, William (26 April 2025). "A simple wooden coffin amidst extraordinary opulence". BBC News. Archived from the original on 26 April 2025. Retrieved 26 April 2025.
  75. Starcevic, Seb (21 April 2025). "What happens after Pope Francis' death". Politico. Retrieved 26 April 2025.
  76. "130 delegations, 50 heads of state at papal funeral so far - Vatican". Agenzia ANSA (in Itali). 24 April 2025. Retrieved 24 April 2025.
  77. "Who is going to the funeral of the Pope?". BBC News (in Inggeris British). 22 April 2025. Archived from the original on 26 April 2025. Retrieved 26 April 2025.
  78. "Anger as US cardinal accused of covering up church abuse given Pope Francis honor". The Independent (in Inggeris). 25 April 2025. Archived from the original on 25 April 2025. Retrieved 26 April 2025.
  79. Coppen, Luke. "Cardinal Mahony to play role in papal burial rites". Pillar Catholic (in Inggeris). Archived from the original on 25 April 2025. Retrieved 2025-04-26.
  80. Wolfe, Jonathan (25 April 2025). "Cardinal Roger Mahony, Accused of Hiding Sex Abuse, Will Help Close Pope Francis' Casket". The New York Times (in Inggeris AS). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 26 April 2025. Retrieved 26 April 2025.
  81. "Delegações ecumênicas e religiosas na Praça São Pedro para o funeral". Vatican News (in Portugis). 2025-04-26. Archived from the original on 27 April 2025. Retrieved 2025-04-26.
  82. "Official Vatican document on the life of Francis published". english.katholisch.de (in Jerman). 26 April 2025. Retrieved 2025-04-27.
  83. "Notice from the Office of Liturgical Celebrations – Novendiali in memory of the Roman Pontiff Francis, 23.04.2025". Archived from the original on 24 April 2025. Retrieved 24 April 2025.
  84. "Pope Francis' funeral live updates: Funeral procession begins as Francis heads to final resting place". NBC News (in Inggeris). 26 April 2025. Retrieved 26 April 2025.
  85. "Thousands line streets of Rome as Pope Francis laid to rest after Vatican funeral". BBC (in Inggeris). 27 April 2025. Archived from the original on 26 April 2025. Retrieved 27 April 2025.
  86. Jones, Sam; Krupa, Jakub (23 April 2025). "Barriers at the basilica: the logistical challenges of Pope Francis's funeral". The Guardian (in Inggeris British). ISSN 0261-3077. Retrieved 26 April 2025.
  87. Bubola, Emma (26 April 2025). "Here's Where Trump, Biden and Other Dignitaries Are Sitting at Pope Francis' Funeral". The New York Times (in Inggeris AS). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 26 April 2025. Retrieved 26 April 2025.
  88. Landale, James (25 April 2025). "Pope Francis' funeral is chance for 'brush-by' diplomacy". BBC News. Archived from the original on 25 April 2025. Retrieved 26 April 2025.
  89. Merlo, Francesca (April 26, 2025). "Pope Francis' mortal remains buried in St. Mary Major". Vatican News. Archived from the original on 26 April 2025. Retrieved 26 April 2025.
  90. Merlo, Francesca (April 26, 2025). "Pope Francis' mortal remains buried in St. Mary Major". Vatican News. Archived from the original on 26 April 2025. Retrieved 26 April 2025.
  91. McKeown, Jonah (14 December 2023). "Six Popes Are Buried at St. Mary Major; Pope Francis Says He'll Be Next". National Catholic Register. Retrieved 26 April 2025.
  92. Crawley, William (April 26, 2025). "A simple wooden coffin amidst extraordinary opulence". BBC News. Retrieved April 27, 2025.
  93. Mendick, Robert; Parker, Fiona (25 April 2025). "Transgender mourners to greet Pope's coffin". The Daily Telegraph. Archived from the original on 25 April 2025. Retrieved 26 April 2025.
  94. "Cardinals visit the tomb of Pope Francis, pray Second Vespers". Vatican News. 27 April 2025. Retrieved 27 April 2025.
  95. Jones, Sam (21 April 2025). "Political and religious leaders around the world pay tribute to Pope Francis". The Guardian (in Inggeris British). ISSN 0261-3077. Retrieved 24 April 2025.
  96. de Guzman, Chad; Jeyaretnam, Miranda (21 April 2025). "Global Leaders Offer Tributes to Pope Francis". TIME (in Inggeris). Archived from the original on 22 April 2025. Retrieved 24 April 2025.
  97. Gregory, James (21 April 2025). "'God chose this day' - World's Catholics mourn Pope's Easter death". BBC News (in Inggeris British). Archived from the original on 25 April 2025. Retrieved 26 April 2025.